تعریف تمبرهای غیرقانونی از نظر اتحادیه جهانی پست (UPU):
“an illegal stamp is one that carries the name of a legitimate country or territory, but was not produced or printed by the postal administration of that country, and is not valid for postage anywhere in the world.”
در بازار جهانی تمبر با تمبرهای غیر قانونی بسیاری روبرو هستیم که با توجه به پیشرفت تکنولوژی و در دسترس بودن دستگاههای چاپ متنوع، میزان تمبرهای غیرقانونی که وارد بازار تمبر میشود رو به افزایش است. حتی پای این تمبرها به سایتهای eBay و Delcampe نیز باز شده و به راحتی خرید و فروش میشوند! لذا باید به این امر توجه داشته باشید که به هیچ وجه نباید سایتهای خرید و فروشی از این دست را ملاک قرار داد.
برای شناسایی تمبرهای غیرقانونی چه کاری باید انجام دهیم؟
جواب این سوال کمی سخت است! با توجه به مطالبی که در چند سطر بالا عنوان شد، پیدا کردن راهی برای اعلام نظر قطعی کمی دشوار است ولی به شما مسیر مناسبی را برای کشف قانونی بودن یک تمبر معرفی خواهیم کرد.
کاتالوگهای اینترنتی تمبر
با کاتالوگهای اینترنتی تمبر مثل سایتهای زیر آشنا باشید؛
اما توجه داشته باشید که بین این کاتالوگها بنا به علتهای گوناگون اختلاف وجود دارد. تمبرهای برخی کشورها بنا به دلایلی بر روی این کاتالوگها به روز نشده است و همچنین در مواردی دیده شده که برخی تمبرهای غیر قانونی بر روی این کاتالوگها ورود پیدا کرده است.
توجه: یکی از ویژگیهای سایت colnect.com درج توضیح زیر در ذیل تمبرهای غیرقانونی است؛
Description:This item was illegally produced without the authorization of the postal administration inscribed on the stamps. They have no postal validity
کتابهای راهنمای تمبر جهان
با کاتالوگهای جهانی چاپ شده در کشورهای مختلف جهان آشنا باشید؛
- کاتالوگ تمبر Michel
- کاتالوگ تمبر Scott
- کاتالوگ تمبر Stanley Gibbons
- کاتالوگ تمبر Yvert & Tellier
- کاتالوگ تمبر Unitrade
- کاتالوگ تمبر Minkus
- کاتالوگ تمبر Harris US/BNA
تهیه این کتابها با توجه به قیمت ارز در ایران سخت است و با در نظر گرفتن تجدید چاپ هر ساله آنها و الزام به خرید ویرایش جدید، در ایران کمتر مورد استقبال قرار میگیرند.
سیستم شماره گذاری انجمن جهانی توسعه فیلاتلی
انجمن جهانی توسعه فیلاتلی (WADP) و اتحادیه جهانی پستی (UPU) سیستم شماره گذاری انجمن جهانی توسعه فیلاتلی را تحت نام WNS بطور مشترک توسعه دادند که در ۱ ژانویه ۲۰۰۲ راه اندازی شد. برای دسترسی به این سیستم میتوانید به سایت wnsstamps.post مراجعه کنید.
در نظر داشته باشید هر تمبری که در این سایت ثبت شده باشد و دارای WNS باشد قطعا قانونی است ولی با توجه به اینکه تمام کشورها در این زمینه با این سیستم همکاری لازم را انجام نمیدهند، اگر تمبری در این سیستم ثبت نشده بود الزاما غیر قانونی نیست.
در قسمتی از این سایت هر از چند گاهی تمبرهای غیر قانونی که بصورت وسیع در بازار عرضه شده باشند شناسایی و معرفی میشوند که از طریق این لینک میتوانید به آنها دسترسی داشته باشید ولی با توجه به نامشخص بودن همه تمبرهای غیر قانونی، این لیست کامل نیست ولی بسیار مهم و کاربردی است.
در نظر داشته باشید که سیستم WNS از سال ۲۰۰۲ راهاندازی شده و فقط از این سال به بعد میشود به آن استناد کرد ولی این سایت در سال ۲۰۰۳ لیست خلاصهای از تمبرهای غیر قانونی مهم که از سال ۱۹۹۶ تا سال ۲۰۰۳ منتشر شدهاند را منتشر کرده است که از طریق لینک زیر میتوانید آن را مشاهده کنید؛
UPU Circulars issued concerning illegal/illicit/problem stamp issues
انجمنهای فعال در زمینه تمبرهای غیر قانونی
در دنیا انجمنها و گروههایی تشکیل شده که در حال مبارزه با منتشر کنندگان و فروشندگان عمده تمبرهای غیر قانونی هستند، با جستجو در اینترنت میتوانید آنها را در کشورهای مختلف پیدا کنید و در برخی موارد به آنها استناد کنید. برخی از آنها حتی فروشندگان بزرگ متخلف را با ذکر نام و لینک فروشگاه اینترنتیشان معرفی میکنند.
این سایت مثال خوبی برای این قبیل فعالیتهاست؛
خب؛ پس از مطالعه یادداشت فوق و آشنایی با ابزارهای موجود در شناسایی تمبرهای قانونی و غیر قانونی نوبت به بررسی تمبرهای مرتبط با ایران میرسد، تمبریاب به شما این اطمینان را میدهد که هیچ تمبری را بدون بررسی وارد “کاتالوگ تمبرهای مرتبط” نکند، لذا هر تمبری که بر روی تمبریاب مشاهده میفرمایید با وسواس بسیار زیاد پس از بررسی توسط ابزارهای فوق به کاتالوگ راه پیدا کرده است. اما در هر صورت امکان اشتباه نیز وجود دارد و حتی کاتالوگهای بینالمللی نیز از این موضوع مبرا نیستند. تمبریاب تمام تلاش خود را میکند تا با کمک اعضا راهنمایی برای تمبرهای مرتبط باشد با کمترین خطا.
در این مسیر ما با تمبرهای غیر قانونی روبرو میشویم که دانسته و یا نادانسته توسط فروشندگان و مجموعهداران تمبر به علت داشتن نشانی از ایران عزیز به عنوان تمبر مرتبط معرفی میشوند. لذا تمبریاب بر خود لازم میبیند با توجه به رسالتی که در پیش دارد به معرفی این آیتمها و ادله خود بر غیر قانونی بودن آنها بپردازد. در ادامه این یادداشت به معرفی مواردی که تاکنون با آنها مواجه شدهایم میپردازم، شما نیز ما را در تکمیل این لیست کمک نمایید؛
لیست تمبرهای غیرقانونی که اگر قانونی بودند مرتبط با ایران شناخته میشدند
[این لیست بروزرسانی خواهد شد]
آیتمی غیر قانونی با تصویر شیرین عبادی که با نام کشور مالی در سال ۲۰۰۹ به چاپ رسیده است، ضمنا تمام تمبرهایی با این سبک و سیاق که در این سال به چاپ رسیده و تصویر گل ارکیده و پروانه دارد غیرقانونی هستند.
آیتمی غیر قانونی که با عنوان کنفرانس تهران در سال ۲۰۱۱ با نام کشور جمهوری آفریقای مرکزی به چاپ رسیده است.
در سال ۲۰۰۷ سری تمبرهای غیر قانونی با موضوع المپیک ۲۰۰۸ به چاپ رسید که در پس زمینه آنها تصاویر کاراکترهای دیزنی نمایان است، در یکی از این تمبرها تصویر قهرمان ملی کشورمان حسین رضازاده نقش بسته که اگر غیر قانونی نبود تمبر مرتبط خوبی به حساب میآمد، ضمنا باقی تمبرهای ابن سری که تصویرشان را در زیر میبینید نیز فاقد اعتبار هستند.
دو سونیرشیت تحت عنوان توریسم فضایی در سال ۲۰۱۴ با نام کشور جیبوتی در بازار جهانی عرضه شد که با توجه به درج تصویر خانم انوشه انصاری نخستین بانوی توریست فضایی میتوانست تمبر مرتبط خوبی باشد ولی این سری تمبر غیر قانونی است.
با توجه به علاقه زیاد مجموعهداران به جمعآوری تمبرهایی با موضوع گربه، انتشار تمبرهای غیر قانونی با این موضوع بسیار زیاد است که در بالا به معرفی چند آیتم اکتفا نموده و از آوردن موارد بیشتر در لیست خودداری میکنیم، بررسی مواردی با این موضوع را از روشهای گفته شده شخصا به عهده بگیرید.
این آیتم با توجه به درج پرچم جمهوری اسلامی ایران به عنوان تمبر مرتبط در بازار ایران عرضه شد ولی در هیچ کاتالوگ تمبری به ثبت نرسیده و طبق تحقیقات صورت گرفته بصورت غیرقانونی به چاپ رسیده است.