سال گفت‌و‌گو میان تمدن‌ها: یک طرح تمبر مشترک غیر معمول

چاپ تمبر با طرح مشترک تاریخچه درازی در تمبرشناسی دارد.
از نظر تاریخی یک کشور مادر برای مستعمرات خود تمبرهایی در قالب یک طرح مشترک چاپ می‌کند. در حدود سال ۱۹۵۰، طراحان تمبر شروع به طراحی و تولید چنین طرح تمبرهایی برای کشورهای مشتری خود کردند که منجر به چاپ‌هایی با طرح مشترک یا چندکاره برای رویداد‌ها و سالگرد‌های خانواده سلطنتی بریتانیا شد.
طرح‌های مشترک همچنین برای چاپ‌های مشترک بین دو یا چند کشور و یا حتی برای چاپ‌هایی در مورد یک موضوع مشترک استفاده شده‌اند. از این‌جمله می توان نماد استفاده شده توسط کشورهای مختلف برای همکاری بین المللی سال ۱۹۶۵ را نام برد، هرچند که دارای اندازه و رنگ‌های مختلفی بودند.
با این وجود، سال ۲۰۰۱ شاهد چاپ یک طرح مشترک با ویژگی‌های بی‌سابقه بود. در این سال که گفت‌و‌گوی میان تمدن‌ها نام داشت، یکی از بزرگترین چاپ‌های طرح مشترک تمبر در تاریخ تمبرشناسی رخ داد. همچنین این رویداد از این نظر که اکثریت غالب نهادهای چاپ تمبر شرکت‌کننده نه مستعمره بودند و نه توسط یک نماینده مرکزی تمبر – که چاپ‌ها را طراحی و تولید می‌کرد – نمایندگی می‌شدند، غیرمعمول بود.
همچنین رنگ‌ها و اندازه بیشتر تمبرها در این چاپ مشابه هم بودند.
ایده گفت‌وگوی میان تمدن‌ها توسط محمد خاتمی، رئیس جمهور ایران در سال ۱۹۹۸ پیشنهاد داده شد و در همان سال مجمع عمومی سازمان ملل متحد، سال ۲۰۰۱ را سال گفت‌وگوی میان تمدن‌ها اعلام کرد.
در آگوست سال ۱۹۹۹ مدیریت پست ایران ایده برگزاری یک مسابقه بین‌المللی طراحی تمبر را به اتحادیه جهانی پست پیشنهاد داد.
در مجموع ۲۸ کشور در این مسابقه طراحی شرکت کردند. مقر اتحادیه جهانی پست در سؤیس، کشورهای ایران، هند، لهستان و اسلونی را به عنوان شرکت‌کنندگان نهایی برگزید.
طرح پیروز این رقابت، اثر اورسکا گُلُب از اسلونی، توسط انجمن جهانی توسعه تمبرشناسی در گردهمایی این انجمن در اکتبر سال ۲۰۰۰ در جریان نمایشگاه جهانی تمبرشناسی Espana 2000 در مادرید اسپانیا، انتخاب شد.
طرح برنده یک نقاشی کودکانه از کودکانی از چهار نژاد است که با ابزارهای ارتباطی شامل یک نامه، تلفن، بسته پستی و صفحه کلید رایانه دور زمین حلقه زده‌اند.
پس‌زمینه این طرح، آسمانی آبی با ابر‌های سفید است.
بیش از ۶۰ کشور در این مسابقه چاپ تمبر شرکت نمودند که اکثریت غالب آن‌ها از طرح برنده استفاده کرده بودند. همچنین بیشتر کشور‌ها تمبر‌هایشان را در روز ۹ام اکتبر ۲۰۰۱، روز جهانی پست و یا روزی نزدیک به آن چاپ کردند. برخی از کشورها مانند عربستان سعودی و آنتیل هلند تمبرهایشان را در سال ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳ چاپ کردند. بر خلاف انتظارها، انجمن پستی سازمان ملل متحد در این چاپ تمبرعمومی شرکت نکرد.
بعضی از کشورها تمبرهای دیگری هم چاپ کردند که طرح‌های خودشان را نشان می‌دادند. این طرح ها اغلب مجوز ورود آن کشورها به رقابت طراحی بودند؛ برای مثال تمبری از ایران (Scott 2824) در مسابقه رتبه دوم را کسب نمود.
کشور‌های محدودی نیز مانند پرتغال (Scott 2444) از طرح‌هایی دیگر استفاده کردند که کاملا با طرح مشترک متفاوت بودند.
تعدد گسترده نهادهای چاپ تمبر و تعداد چاپ‌های مختلف هر تمبر در سال گفت‌و‌گوی میان تمدن‌ها، جمع‌آوری مجموعه‌ای کامل از تمبر‌های چاپ شده با طرح مشترک را دشوار می‌سازد.
لیست کامل و/ یا ارزش بازار تمبر‌های برخی از کشورها مانند سودان، عمان و سنگال بسیار بالا است.
برای متخصصین، تنوع رنگ‌ها، سوراخ شدگی و خطاهای چاپی، فرصت‌های بیشتری جهت جمع آوری تمبرهای چاپ شده در این طرح مشترک بسیار غیر معمول فراهم می‌سازد.

برای مشاهده لیست کامل این تمبرها در کاتالوگ تمبریاب می‌توانید به لینک زیر بروید.

مشاهده لیست تمبرهای سال گفتگوی تمدن‌ها